સુપ્રીમ કોર્ટે ગુજરાતની ખાનગી શાળાઓના ફી વધારા પર રોક લગાવી

સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે ખાનગી બિન-ગ્રાન્ટેડ શાળાઓ ફી નિયમનકારી સમિતિ (FRC) દ્વારા નક્કી કરાયેલ ફી રકમ કરતાં વધુ ફી વસૂલ કરી શકતી નથી. આ નિર્દેશ FRC વતી ગુજરાત સરકાર દ્વારા દાખલ કરાયેલી સ્પેશિયલ લીવ પિટિશનના જવાબમાં આવ્યો છે, જેમાં ગુજરાત હાઇકોર્ટના ખાનગી શાળાઓની તરફેણ કરતા અગાઉના ચુકાદાને પડકારવામાં આવ્યો હતો.

ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ બી.આર. ગવઈ અને ન્યાયાધીશ કે. વિનોદ ચંદ્રનની બનેલી બેન્ચે એક વચગાળાનો આદેશ જારી કર્યો હતો. જે ખાનગી બિન-સહાયિત શાળાઓ દ્વારા મનસ્વી પ્રથાઓ અને વધુ પડતી ફી વસૂલાત પર નિયંત્રણ મૂકે છે. આ ચુકાદો ગુજરાતભરના હજારો વિદ્યાર્થીઓ અને વાલીઓને મોટી રાહત આપે છે, જ્યારે અન્યાયી ફી પ્રથાઓમાં સામેલ ખાનગી શાળાઓ માટે ગંભીર ચેતવણી તરીકે સેવા આપે છે.

સુપ્રીમ કોર્ટે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા ચૂકવવામાં આવતી કોઈપણ રકમ અથવા શાળાઓ દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવતી કોઈપણ રકમ આ કેસમાં કોર્ટના અંતિમ ચુકાદાને આધીન રહેશે. અસરકારક રીતે, આ ખાનગી બિન-સહાયિત સંસ્થાઓ દ્વારા ચાલી રહેલી અતિશય ફી વસૂલાતને અટકાવે છે. કોર્ટે આ મામલામાં સામેલ વિવિધ ખાનગી શાળાઓ અને અન્ય પક્ષોને નોટિસ પણ જારી કરી છે અને આગામી દિવસોમાં વધુ સુનાવણી સુનિશ્ચિત કરી છે.

ગુજરાત હાઈકોર્ટની સિંગલ જજ બેન્ચે સ્કૂલ ફી નક્કી કરતી વખતે લીઝ રેન્ટ, લોન વ્યાજ અને સંબંધિત ખર્ચ જેવા ચોક્કસ ખર્ચને બાકાત રાખવાના FRCના નિર્ણયને ઉથલાવી દીધા બાદ આ કેસ સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચ્યો હતો. એપ્રિલ 2024 માં ચીફ જસ્ટિસ સુનિતા અગ્રવાલની આગેવાની હેઠળની ડિવિઝન બેન્ચ દ્વારા આ ચુકાદાને બાદમાં સમર્થન આપવામાં આવ્યું હતું.

ગુજરાત સરકારે પોતાની અરજીમાં દલીલ કરી હતી કે FRC કાયદેસર રીતે વિદ્યાર્થીઓના વ્યાપક હિતમાં ફી માળખું નક્કી કરવા માટે સત્તા ધરાવે છે, સાથે સાથે શાળાઓની માન્ય ચિંતાઓને પણ ધ્યાનમાં લે છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે શાળાઓને એકપક્ષીય રીતે વધુ ફી વસૂલવાની મંજૂરી આપવાથી નિયમનકારી ધોરણો અને જાહેર હિતનું ઉલ્લંઘન થશે.

રાજ્યએ એ પણ પ્રકાશિત કર્યું હતું કે હાઈકોર્ટનો નિર્ણય વિદ્યાર્થીઓ અને વાલીઓના અધિકારોને નબળી પાડે છે, અને વ્યાપક જાહેર હિતનું રક્ષણ કરવા માટે સુપ્રીમ કોર્ટનો હસ્તક્ષેપ જરૂરી છે, ખાસ કરીને જો આ મુદ્દો હજારો પરિવારોને અસર કરે છે. વધુમાં, અરજીમાં FRCની સત્તાઓ અને માર્ગદર્શિકાઓને મર્યાદિત કરવાના હાઈકોર્ટના નિર્દેશને પડકારવામાં આવ્યો હતો, ખાસ કરીને ખાનગી શાળાઓને તે કેવી રીતે નિયમન કરે છે.