ભારતમાં ડીઝલની માંગ સતત કેમ ઘટી રહી છે? કોરોના મહામારી પછી માંગ સૌથી ઓછી, શું છે કારણ?
Diesel Demand Growth:નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં ભારતમાં ડીઝલની માંગ કોરોના મહામારી પછી સૌથી ઓછી હતી. તેમાં માત્ર 2 ટકાનો વધારો થયો છે. ડીઝલની માંગમાં આ ઘટાડા પાછળનું કારણ આર્થિક વિકાસમાં મંદી અને ઇલેક્ટ્રિક વાહનો (EVs) તરફ સંક્રમણ છે.
ડીઝલની માંગ ધીમે ધીમે ઘટી રહી છે
જોકે ડીઝલ હંમેશા પરિવહન ક્ષેત્રમાં પ્રભુત્વ ધરાવે છે, હાલમાં જાહેર પરિવહન અને લોજિસ્ટિક્સ પણ EV અપનાવી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, ઇલેક્ટ્રિક વાહનોનો વ્યાપ સતત વધી રહ્યો છે. ઓઇલ મંત્રાલયના પેટ્રોલિયમ પ્લાનિંગ એન્ડ એનાલિસિસ સેલ (PPAC) ના ડેટા અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં ડીઝલનો વપરાશ 2 ટકા વધીને 91.4 મિલિયન ટન થયો છે. આ વૃદ્ધિ દર પાછલા નાણાકીય વર્ષના ૪.૩ ટકાના વિકાસ દર કરતા ઘણો ઓછો છે અને નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૨-૨૩ના ૧૨.૧ ટકાના મજબૂત વિકાસ દરનો એક નાનો અંશ છે. જોકે, ભારતમાં કુલ તેલ વપરાશમાં ડીઝલનો હિસ્સો હજુ પણ 40 ટકાની આસપાસ છે, જે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં આર્થિક પ્રવૃત્તિના સ્તરને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
EV નો સતત વધતો જતો વ્યાપ
ઉદ્યોગ નિષ્ણાતો માને છે કે EVsની વધતી જતી લોકપ્રિયતા ભારતમાં ડીઝલની માંગને ઘણી હદ સુધી અસર કરી રહી છે. દેશના પરિવહન ક્ષેત્રના ત્રણ-ચતુર્થાંશ ભાગને ડીઝલ ઇંધણ પૂરું પાડે છે, તેમ છતાં, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો તરફના સંક્રમણને કારણે તેની માંગ ઓછી રહી છે. આ વૃદ્ધિ પેટ્રોલ કરતા ઓછી છે કારણ કે કોમર્શિયલ વાહનો પણ ધીમે ધીમે EV તરફ આગળ વધી રહ્યા છે.
મુંબઈ અને દિલ્હી જેવા શહેરોમાં ઇલેક્ટ્રિક બસો રસ્તાઓ પર દોડી રહી છે. ઈ-ઓટો-રિક્ષાઓએ પહેલાથી જ ઘણા ટાયર-2 અને ટાયર-3 શહેરો પર કબજો જમાવી લીધો છે. આવી સ્થિતિમાં, શહેરોમાં જાહેર પરિવહનમાં ડીઝલની માંગ ઘટી ગઈ છે. આ ઉપરાંત, એમેઝોન, ફ્લિપકાર્ટ અને બિગબાસ્કેટ જેવી ઘણી મોટી કંપનીઓ પણ ઇલેક્ટ્રિક વાહનો દ્વારા ડિલિવરી કરી રહી છે. લોકો પોતાના વાહનોમાં EV અપનાવી રહ્યા છે. આના કારણે લોજિસ્ટિક્સ ક્ષેત્રમાં પણ ડીઝલની માંગમાં ઘટાડો થયો છે.
